Arbeidsmarkt 'a la Maqqie' - Premie voor flexwerk

De Sociaal-Economische Raad (SER) bracht recent een advies uit voor de Nederlandse arbeidsmarkt van de komende jaren. In dat advies is een klassieke reflex als uitgangspunt genomen, namelijk: “vast werk is beter”. Wij vinden dat dit SER-advies getuigt van weinig échte toekomstvisie. De arbeidsmarkt van morgen is gebaat bij minder regels, minder complexiteit. Onze arbeidsmarkt heeft een structuur nodig die aansluit op het digitale tijdperk, waarin keuzevrijheid en “on-demand” sleutelbegrippen zijn. Daarbij is het belangrijk dat we het eerlijk regelen, zodat iedereen mee kan doen aan de arbeidsmarkt op een manier die bij zijn/haar leven past.

Het is makkelijk roepen vanaf de zijlijn. Daarom hebben wij vanuit Maqqie een beknopt alternatief advies uitgewerkt vanuit een aantal kernpunten. De eerste pijler: Een herwaardering van flexwerk waarbij de werkende centraal staat. In dit eerste deel van ons advies werken we die pijler uit met een praktische oplossing: een premie voor flexibel werk.

Premie voor flexibel werk

Een schaarse markt heeft baat bij flexibiliteit. Zonder smeerolie loopt een motor vast: dat geldt ook voor de arbeidsmarkt. We moeten daarom af van het stigma rondom flex. Flex en vast moeten twee verschillende contractvormen worden die volledig naast elkaar bestaan en niet per se volgens een keten- of fasesysteem opvolgend zijn. Daarin heeft vast het voordeel dat het meer (baan)zekerheid oplevert, en dat een werkende verder vooruit kan kijken in diens werkende leven. Dat biedt voordelen als je leven een vaste structuur kent, of als diegene die vaste structuur wil gaan creëren. Flexibiliteit, daarentegen, krijgt ook een concreet voordeel voor de werknemer: meer geld.

Wij opperen een premie voor flexwerk waarbij de werkende direct wordt gecompenseerd voor de geboden flexibiliteit. Want als flexibele arbeidskrachten een concrete meerwaarde hebben voor Nederland in economisch opzicht (het levert extra productiviteit op voor ons land), dan moeten ze daar ook als zodanig voor beloond worden. De keuze kan dan door werkenden zelf gemaakt worden, op basis van een objectieve afweging. Wat vindt diegene op dit moment belangrijker: meer zekerheid, of meer inkomen?

Nettowinst voor de arbeidsmarkt

De economische en maatschappelijke waarde van flexibiliteit is groot. Het laat de nationale economie efficiënter draaien en speelt werkenden met een vast contract vrij van werk op onregelmatige basis – iets waar zij niet aan kunnen bijdragen. Dat betekent een gelukkigere arbeidsmarkt, en daarmee een gelukkigere beroepsbevolking. Nederland moet dit gaan zien als concrete winst, hoewel die dosis extra (werk)geluk niet in cijfertjes te vatten valt.

Om bovengenoemde reden moet de bekostiging hiervan dan ook vanuit publieke middelen komen. Praktisch: wij stellen voor de loonheffingskorting afhankelijk van de contractvorm te verhogen met een premie.

Bij flexibele contracten hanteren we 15% van het brutoloon. Bij contracten voor bepaalde tijd is dat 10%. Een flexwerker betaalt dus minder loonbelasting dan een vaste werknemer in dezelfde functie. We kiezen ook bewust niet voor een opslag bovenop het brutoloon: het risico is dan aanwezig dat de premie wordt opgevangen door het aanbieden van een lager basisloon. Het moet een netto-voordeel zijn voor de flexibele werkende, zodat het ook echt aantrekkelijker wordt om flexibel te werken. En dat is voor veel mensen – zeker de jongste generaties in de arbeidsmarkt – helemaal geen probleem op zichzelf. Sterker, generaties X en Y vinden het idee van een vaste baan niet eens echt aantrekkelijk. Zij willen vrij en flexibel zijn – dat is de rest van hun leven ook. We moeten hen de eerlijke kans geven om te werken zoals hen gelukkig maakt, en ze belonen voor die keuze omdat het extra oplevert voor ons land als geheel. Simpel zat!

Flexibele inzetbaarheid in de arbeidsmarkt loont in ons voorstel primair voor werkenden, houdt het bedrijfsleven wendbaar en biedt daarmee economische en tevens maatschappelijke voordelen. Door Corona weten we inmiddels hoe belangrijk het is om werk en vrije tijd te kunnen combineren. Om niet overbelast te raken, om op korte termijn een weekje vakantie te kunnen plannen, of om mantelzorg te kunnen bieden. Het werkende leven verandert: laten we arbeidscontracten daar op aansluiten, en vooral de bestaande houtje-touwtje-structuren niet als uitgangspunt nemen voor de toekomst.

Tot zover het eerste deel van onze serie Arbeidsmarkt 'a la Maqqie'. Binnenkort deel 2! Heb je vragen? Of zie jij het nét ietsjes anders? We staan altijd open voor een goed gesprek :-)