Wat zijn voordelen en nadelen van flexibele werktijden?

Het hanteren van flexibele werktijden heeft de laatste jaren flink aan terrein gewonnen. Als samenleving worden we in het algemeen steeds flexibeler, en de wereld van werk beweegt daar ook in mee. Natuurlijk werd die verschuiving nog eens versterkt door COVID. Dat betekent dat je als werkgever soms anders moet nadenken over de wensen van jouw personeel.

Wat zijn flexibele werktijden?

Flexibele werktijden hebben tal van positieve effecten: productiviteit stijgt, ziekteverzuim daalt, en de doorloop in je personeelsbestand wordt waarschijnlijk een stuk minder. Hoe dat kan, daar komen we later op. We belichten dan ook meteen wat nadelige effecten van flexibele werktijden. Maar laten we beginnen bij het begin: wat zijn ‘flexibele werktijden’ precies? 

Flexibele werktijden kunnen we omschrijven als een werkschema waarin er geen vaste uren zijn waarop het werk wordt verricht. Anders gesteld: als medewerkers niet elke week dezelfde werkdagen en dezelfde werktijden hebben, dan gaat het om enige vorm van flexibele werktijden.

Mooi, maar hoe ziet dat er in de praktijk uit?

Flexibele werktijden: zo werkt het

Het kan zijn dat medewerkers zelf mogen besluiten hoe laat de werkdag begint en eindigt, maar wel vaste dagen per week hebben afgesproken. In zo’n geval is het aantal gewerkte uren per werkdag gelijk.

Het kan ook dat medewerkers geen vaste werkdagen hebben, en zij de wekelijks afgesproken uren helemaal zelf kunnen indelen over de dagen.

Een derde optie – waarin flexibiliteit van de werktijden maximaal is – is volledige vrijheid voor de medewerkers om hun tijd in te delen. In zo’n geval wordt er vaak alleen maar een jaarlijkse hoeveelheid werk afgesproken. De medewerker kan dan volledig het eigen ritme indelen, zo lang de afgesproken uren op jaarbasis maar worden gehaald.

Veel smaken, maar iedere variant heeft dezelfde gedeelde eigenschap: De werknemer heeft (deels) inspraak in wanneer hij of zij werkt. Fijn voor de medewerkers, maar wat levert dat op voor jou als werkgever?

Wat zijn de voordelen van flexibele werktijden?

We bespreken drie grote voordelen van flexibele werktijden:

1. Flexibele werktijden maken het werven en behouden van (goed) personeel makkelijker.Vooral jonge generaties werkenden hechten veel waarde aan het aspect van vrijheid in hun werk. Door personeel de kans te geven zelf de tijd in te delen, vergroot je de kans dat die topkandidaat voor jouw bedrijf kiest.
Ook voor werknemers in andere leeftijdsgroepen kunnen flexibele werktijden het verschil maken. Denk bijvoorbeeld aan een werkende, alleenstaande ouder: die kan op die manier zelf de kinderen wegbrengen voordat de werkdag begint.

2. Flexibele werktijden maken continuïteit haalbaarder. Ga maar na: zal iedereen per se in juli op vakantie willen, als ze ook begin september kunnen boeken? Hetzelfde geldt op dagelijkse basis: als 20% van je accountmanagers om 10.00 uur begint, kan je prima beloven dat het sales-team tot 18.00 uur in plaats van 17.00 uur bereikbaar is. Met andere woorden: je kan als onderneming makkelijker open zijn, omdat er ook buiten de standaardtijden mensen aan het werk zullen zijn.

3. Een bijkomend voordeel van verspreide werktijden: je kan werkplekken efficiënter bezetten. Stel dat een deel van jouw medewerkers op zaterdag werkt. Dat betekent dat je jouw werkplekken meer tijd per week kan bezetten, wat de efficiëntie van het bedrijf ten goede komt.

Wat zijn de nadelen van flexibele werktijden?

1. Uitdagingen op het gebied van communicatie.
Als je er voor kiest om flexibele werktijden te hanteren, kan het zijn dat samenwerkende collega’s elkaar (deels) mislopen. Hierover zal je duidelijke afspraken moeten maken, zodat de flexibiliteit van de een niet zorgt voor minder productiviteit bij de ander. Vooral binnen afdelingen is het belangrijk om de verwachte planning scherp te hebben.

2. Een deel van je controle valt weg.
Als je mensen de vrijheid geeft om ’s avonds (al dan niet thuis) te werken, dan kan je niet altijd checken of ze ook écht aan het werk zijn. Daarmee loop je ook risico dat de productiviteit daalt, ook als dat niet bewust gebeurt vanuit de medewerkers.

3. Kans op verkeerde verwachtingen.
Als jij jouw medewerkers flexibele werktijden wilt bieden, kan dat voor de werknemer ook een verkeerd beeld geven van jouw verwachtingen. Bij Maqqie intern is het credo bijvoorbeeld “geen 9-tot-5-mentaliteit”. Soms denken sollicitanten daardoor dat de verwachting is om altijd bereikbaar te zijn, of dat Maqqie ze kan vragen om uren langer op kantoor te blijven.

Dat is natuurlijk niet wat we bedoelen, maar dit voorbeeld laat zien hoe de term ‘flexibele werktijden’ ook anders begrepen kan worden. Wees dus duidelijk over de invulling als je deze optie biedt aan medewerkers!

Zijn flexibele werktijden geschikt voor jouw bedrijf?

Kortom: flexibele werktijden kunnen flinke voordelen hebben, maar er zijn ook valkuilen waar je je van bewust moet zijn. Het is goed om te overwegen wat voor jouw onderneming belangrijk is, en wat voor effect flexibele werktijden daarop kunnen hebben.

Natuurlijk is het ook belangrijk om te bedenken of jouw branche of sector geschikt is om flexibele werktijden te hanteren. Een IT-bedrijf zal de stap makkelijker kunnen zetten dan een taxi-centrale, bijvoorbeeld. Al met al kunnen flexibele werktijden een grote meerwaarde opleveren voor jouw bedrijf – maar de afweging kan je uiteindelijk zelf het beste maken. Al willen we altijd meedenken, hoor.